Κολπική μαρμαρυγή

Αθώα εκδήλωση ή επικίνδυνη αν την παραμελήσεις;

H καρδιά λειτουργεί σαν ένα καλοκουρδισμένο ρολόι με τον ρυθμό της να κυμαίνεται φυσιολογικά σ’ έναν ενήλικα, όταν βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας από 60 έως 100 κτύπους το λεπτό.Ωστόσο, αυτή η εύρυθμη λειτουργία μπορεί να διαταραχθεί για διάφορους λόγους και να παρουσιαστούν διαταραχές στον καρδιακό ρυθμό, οι λεγόμενες αρρυθμίες. Ορισμένες από αυτές είναι εντελώς αθώες, κάποιες όμως, μπορεί να είναι πολύ σοβαρές ενδεχομένως και θανατηφόρες. Η παρουσία της κολπικής μαρμαρυγής δε σημαίνει κατ’ ανάγκη την ύπαρξη οργανικής καρδιακής νόσου

Η πιο συχνή αρρυθμία και γιατί μας απασχολεί τόσο?

Μία από τις συχνότερες και σημαντικότερες μορφές αρρυθμίας είναι η κολπική μαρμαρυγή. Η τρέχουσα εκτιμηση της συχνότητας της κολπικής μαρμαρυγής στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι περίπου 1,5-2% στον γενικό πληθυσμό, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Η μέση ηλικία στην οποία εμφανίζεται κατά πλειοψηφία αυτή η αρρυθμία είναι τα 75 έως 85 έτη. Η κολπική μαρμαρυγή σχετίζεται με πέντε φορές υψηλότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο και τριπλασια συχνότητα εμφάνισης συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας και μεγαλύτερη γενικώς,θνητότητα. Οι νοσηλείες στο νοσοκομείο των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή είναι γενικώς συχνές. Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί πρόκληση για τους Καρδιολόγους και συνάμα δημιουργει ένα μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα στα κράτη, ενώ οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δυσοίωνες. Ευτύχώς, οι νέες τεχνικές αντιμετώπισης δίνουν μια νότα αισιοδοξίας στην διαχείρηση της αρρυθμίας αυτής.

Μορφές

Α. Παροξυσμική. Διαρκεί λιγότερο από 1 εβδομάδα ( συνήθως <48ώρες) και αποκαθίσταται από μόνη της.

Β. Εμμένουσα. Διαρκεί περισσότερο από 1 εβδομάδα.

Γ. Χρονίως Παραμένουσα ( > 1έτος).

Δ.  Μόνιμη

.
Ομάδες υψηλού κινδύνου

Πέρα από τους ηλικιωμένους άλλα άτομα που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να πάθουν κολπική μαρμαρυγή είναι καταρχήν τα άτομα που έχουν κάποιο πρόβλημα με την καρδιά τους. Συνηθέστερα προβλήματα που προκαλούν κολπική μαρμαρυγή είναι καρδιακή ανεπάρκεια, η στεφανιαία νόσος, η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι βαλβιδοπάθειες (κυρίως οι παθήσεις της μιτροειδούς βαλβίδας) και οι μυοκαρδιοπάθειες. Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν της και τα άτομα που έχουν παραπληρωματικά δεμάτια, δηλαδή που έχουν γεννηθεί με κάποιο πρόβλημα στο σύστημα παραγωγής και αγωγής του ηλεκτρικού ερεθίσματος στην καρδιά.

Μπορεί όμως  να υπάρχουν και εξωκαρδιακά αίτια.

Είναι δυνατόν  δηλαδή κάποιος να πάθει κολπική μαρμαρυγή χωρίς να έχει πρόβλημα με την καρδιά του αλλά εξαιτίας άλλων προβλημάτων υγείας όπως  για παράδειγμα υπερθυρεοειδισμό, πνευμονοπάθειες και λοιμώξεις.

Υπάρχουν επίσης  και οι περιπτώσεις εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής στις οποίες δεν ανευρίσκεται ούτε πρόβλημα καρδιάς ούτε κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για  μονήρη (lone) κολπική μαρμαρυγή.

Τέλος, μπορεί κανείς να πάθει κολπική μαρμαρυγή από κατανάλωση καφεΐνης, αλκοολούχων ποτών αλλά και ναρκωτικών ουσιών.

Οι ασθενείς επομένως δεν πρέπει να ξεχνούν ότι  η ύπαρξη κολπικής μαρμαρυγής δε σημαίνει κατ’ ανάγκη την ύπαρξη οργανικής καρδιακής νόσου.

Ένα «φτερούγισμα» στο  στήθος το πιο συχνό σύμπτωμα

Κολπική μαρμαρυγή μπορεί να έχουν μερικοί και  να μην αισθάνονται τίποτε. Στους ασθενείς πού εμφανίζουν συμπτώματα το συνηθέστερο είναι ένα φτερούγισμα στο στήθος.

Όταν η κολπική μαρμαρυγή έχει σαν αποτέλεσμα μεγάλη καρδιακή συχνότητα δηλαδή πολύ ανεβασμένους σφυγμούς, ιδίως στις περιπτώσεις εκείνες πού ο ασθενής έχει  κάποιο  οργανικό πρόβλημα καρδιάς μπορεί να εκδηλωθεί με δύσπνοια, πόνο στο στήθος, ζάλη και γενική αδιαθεσία. Αυτά τα συμπτώματα παρατηρούνται περισσότερο σε ηλικιωμένους και καρδιοπαθείς.

Επίσκεψη σε γιατρό

 Κάθε άτομο που παρουσιάζει τα προαναφερόμενα συμπτώματα θα πρέπει να επισκεφτεί γιατρό  γιατί μπορεί η αρρυθμία να αποτελεί εκδήλωση καρδιακής ή άλλης νόσου

Επισημαίνει επίσης ότι υπάρχουν περιπτώσεις πολλών ασθενών που ανακαλύπτουν τυχαία την αρρυθμία αυτή, με κλασσικό παράδειγμα αυτούς πού  μετρούν  την πίεσή τους μ’ ένα ηλεκτρονικό πιεσόμετρο και βλέπουν  ανεβασμένους και ανώμαλους σφυγμούς. Σ’ αυτές της περιπτώσεις ανησυχούν, καταφεύγουν στο γιατρό να βγάλουν ένα καρδιογράφημα – και καλά κάνουν- και ανακαλύπτουν την κολπική μαρμαρυγή.

Πάντως η κολπική μαρμαρυγή συνήθως δεν είναι σοβαρή και γι’ αυτό οι ασθενείς πού την ανακαλύπτουν για πρώτη φορά δεν πρέπει να πανικοβάλλονται.

Είναι εξαιρετικά σπάνιες οι περιπτώσεις που η κολπική μαρμαρυγή προκαλεί έντονα συμπτώματα και μπορεί  να οδηγήσει  σε θάνατο.

Μην ξεχνάμε άλλωστε, πως σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της ευρωπαικής καρδιολογικής εταιρείας αποτελεί ένδειξη η διενέργεια Ηλεκτροκαρδιογραφήματος σε όλους τους ανθρώπους άνω των 65 ετών.

Οι εξετάσεις που πρέπει να γίνονται

Η διερεύνηση της κολπικής μαρμαρυγής πρέπει να ξεκινά από την κλινική καρδιολογική εξέταση. Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνει ένα απλό καρδιογράφημα το οποίο θέτει κατά κανόνα τη διάγνωση.

Όταν πρόκειται για μια μόνιμη χρόνια κατάσταση με ένα απλό καρδιογράφημα τη διαγιγνώσκεις. Το πρόβλημα είναι οι παροξυσμικές μορφές της κολπικής μαρμαρυγής όπου μπορεί να απαιτηθεί η τοποθέτηση  holter ρυθμού, δηλαδή καταγραφέας του ηλεκτροκαρδιογραφήματος για ένα ή περισσότερα 24ωρα.

Μία άλλη εξέταση που πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε είναι το υπερηχοκαρδιογράφημα.

Επιπλέον θα πρέπει να γίνονται αιματολογικές  εξετάσεις μεταξύ των οποίων θα πρέπει να περιλαμβάνονται και εξετάσεις για τον θυρεοειδή (έλεγχος θυρεοειδικών ορμονών)  αλλά και έλεγχος ηλεκτρολυτών( Κ, Νa).

Ασφαλώς στα άτομα που έχουν πιθανότητες να έχουν στεφανιαία νόσο, εφόσον δε βρεθεί κάτι από τις προηγούμενες εξετάσεις θα πρέπει να γίνονται λειτουργικές δοκιμασίες, π.χ. δοκιμασία κοπώσεως, σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου κ.ά.

Βασικές κατευθύνσεις της θεραπευτικής αντιμετώπισης

Βασικό στοιχείο στη θεραπευτική αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής είναι ο έλεγχος της καρδιακής συχνότητας. Είναι διαφορετικό να έχει κάποιος κολπική μαρμαρυγή και να έχει 160 σφυγμούς ανά λεπτό, οπότε δε μπορεί να σταθεί και έχει προβλήματα και αλλιώς να έχει 70 σφυγμούς. Σημαντικό είναι στις περιπτώσεις που τούτο είναι εφικτό να αποκατασταθεί ο φυσιολογικός ρυθμός της καρδιάς που ονομάζεται φλεβοκομβικός ρυθμός.

Επιπλέον, η θεραπεία θα πρέπει να αποσκοπεί να μην έχουμε επανάληψη του επεισοδίου. Θα πρέπει δηλαδή να γίνει προληπτικά χορήγηση φαρμάκων ή άλλες ενέργειες ώστε να μην επανέλθει το σύμβαμα.

Τελευταίο αλλά πάρα πολύ σημαντικό σε ανθρώπους με κολπική μαρμαρυγή μόνιμη ή υποτροπιάζουσα να χορηγούνται αντιπηκτικά ώστε να προληφθεί ένα πιθανό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η επιτυχία της θεραπευτικής αντιμετώπισης της Κολπικής Μαρμαρυγής πολλές φορές εξαρτάται από την αιτιολογία της.

Τα φάρμακα

Η επιστήμη σήμερα διαθέτει πάρα πολλά φάρμακα για την Κολπική Μαρμαρυγή. Έτσι υπάρχουν τα βραδυκαρδιακά φάρμακα (β΄ αναστολείς, βραδυκαρδιακοί ανταγωνιστές ασβεστίου (Ca ) και δακτυλίτιδα) που χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν την καρδιακή συχνότητα. Υπάρχουν επίσης τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την ανάταξη της αρρυθμίας (δηλαδή αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού της καρδιάς).

Τά συνηθέστερα χρησιμοποιούμενα είναι η αμιοδραρόνη, η σοταλόλη, η προπαφαινόνη και η  ιμπουτιλίδη, από τα οποία ορισμένα χορηγούνται χρονίως και για την πρόληψη της επανάληψης των κρίσεων.

Και βέβαια υπάρχουν και τα αντιπηκτικά φάρμακα (κουμαρινικά και νεότερα)τα οποία χορηγούνται στους ασθενείς που έχουν τις ενδείξεις για την πρόληψη της δημιουργίας εμβολικών επεισοδίων.

Πότε χρειάζεται επεμβατική αντιμετώπιση

Στις περιπτώσεις εκείνες όπου με τα φάρμακα δε μπορεί να αποκατασταθεί ο φυσιολογικός ρυθμός μπορεί να χρειαστεί να γίνει συγχρονισμένη ηλεκτρική απινίδωση η οποία βέβαια γίνεται στα νοσοκομεία.

Σε περιπτώσεις ασθενών πού εμφανίζουν πολύ συχνές υποτροπές οι οποίες δεν  μπορούν να προληφθούν με φάρμακα, μπορεί να γίνει στο Ηλεκτροφυσιολογικό Εργαστήριο μία ειδική επέμβαση που ονομάζεται κατάλυση (καυτηριασμός)  των εκτόπων εστιών πού πυροδοτούν την δημιουργία της Κολπικής Μαρμαρυγής.

 Πρόκειται για μέθοδο που δεν είναι εντελώς απλή, γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού αλλά και στην Ελλάδα ,και οι πιθανότητες επιτυχίας της φτάνει το 70-90%».

Χρήσιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής

Όσοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα κολπικής μαρμαρυγής θα πρέπει να:

· διακόψουν το κάπνισμα

· περιορίσουν ή και να διακόψουν την κατανάλωση καφέ, τσαγιού, αναψυκτικών τύπου κόλα που περιέχουν καφεΐνη

· περιορίσουν την κατανάλωση αλκοόλ

· είναι προσεκτικοί και να συμβουλεύονται το γιατρό τους πριν λάβουν κάποιο φάρμακο καθώς ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν τον καρδιακό ρυθμό.

Πηγές: Ευρωπαική Καρδιολογική Εταιρεία, Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία.

MD,MSc Γαλητσιάνος Ιωάννης

ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ

Καρδιολόγος Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης

Επιστημονικός Συνεργάτης Α΄Καρδιολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής Γ.Ν.Θ Α.Χ.Ε.Π.Α

Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Κλινική Φαρμακολογία & Θεραπευτική

Μετεκπαιδευθείς στην Επείγουσα Προνοσοκομειακή Ιατρική του ΕΚΑΒ

Ιδιωτικό  Ιατρείο στην Μακεδοναμάχων 21-Ασβεστοχώρι,Θεσσαλονίκη

τηλ: 2315522542

email: igalitsi@yahoo.gr