Προσαρμογή στο σχολείο

Το ξεκίνημα της σχολικής ζωής οδηγεί το παιδί σε μια καινούρια πραγματικότητα. Η πρώτη φορά στο σχολείο είναι μια δύσκολη εμπειρία για τα ίδια τα παιδιά αλλά και για τους γονείς. Αρκετές φορές επικρατεί φόβος για το άγνωστο, φόβος  ή δυσκολία αποχωρισμού από τους γονείς, η νέα κατάσταση, η συνειδητοποίηση του παιδιού ότι χάνει τα «πρωτεία», η απώλεια της αίσθησης της μοναδικότητας που είχε στο σπίτι, η γνώση ότι θα πρέπει να δουλέψει και να κουραστεί για να ενταχθεί σε μια νέα ομάδα. Όλα αυτά δυσκολεύουν το παιδί συναισθηματικά και αποτελούν μια πρόκληση για το ίδιο και την οικογένειά του. Ο χρόνος προσαρμογής κάθε παιδιού στο σχολείο είναι διαφορετικός: από λίγες ώρες μέχρι λίγες εβδομάδες.

Επίσης, έντονη συναισθηματική πίεση μπορεί να προκαλέσει η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος,  όταν το παιδί αλλάξει σπίτι και γειτονιά, όταν γίνει η μετάβαση από τον παιδικό σταθμό στο νηπιαγωγείο, από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό και μετέπειτα στο γυμνάσιο και λύκειο, ή γιατί πολλές φορές οι γονείς επιθυμούν να στείλουν το παιδί τους σε ένα καλύτερο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Παρόλο που οι λόγοι αυτής της αλλαγής είναι προφανείς και φυσιολογικοί από τους γονείς, για το παιδί μια τέτοια αλλαγή αποτελεί ένα πλήγμα και το κλονίζει, έστω και παροδικά.

Το κάθε παιδί, αναλόγως της προσωπικότητάς του, αντιδρά με διαφορετικό τρόπο και προσαρμόζεται με διαφορετικό ρυθμό στο καινούργιο του σχολείο. Ένα εξωστρεφές και κοινωνικό παιδί θα προσαρμοστεί πιο ομαλά από ένα παιδί πιο εσωστρεφές και ντροπαλό.

Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να προσαρμοστεί:

• Το πιο σημαντικό είναι να καταπολεμήσουν οι γονείς τους δικούς τους φόβους και το άγχη αποχωρισμού με το παιδί τους. Πόσο ανησυχείτε για το πώς θα τα πάει το παιδί σας, πόσες δυσκολίες βλέπετε για τη σχολική του ζωή («Φοβάμαι γιατί βλέπω πόσο δυσκολεύεται να πειθαρχήσει» «Είναι σαν εμένα, ντροπαλός» κλπ.) και στη συνέχεια κατά πόσο οι ανησυχίες αυτές έχουν πράγματι να κάνουν με το παιδί και κατά πόσο με τα δικά σας βιώματα, τα δικά σας προβλήματα στο σχολείο;
• Αν το παιδί δει τους γονείς του ανήσυχους θα θεωρήσει το φόβο του δικαιολογημένο και δε θα κάνει καμία προσπάθεια να τον αντιμετωπίσει. Είναι σημαντικό η στάση και η απάντηση των γονέων στις αντιδράσεις του παιδιού κατά τη διάρκεια της προσαρμογής του να είναι σταθερές και αποφασιστικές. Δεν χρειάζεται υπερπροστασία, γιατί αυτό ενισχύει τη συναισθηματική εξάρτηση του παιδιού από την οικογένεια και το γεμίζει ανασφάλεια στη νέα πραγματικότητα που θα αντιμετωπίσει μόνο του.
• Προγραμματίστε μαζί με το παιδί μερικές επισκέψεις γνωριμίας στο σχολείο πριν ξεκινήσει για να εξοικειωθεί με το χώρο
• Η έναρξη του σχολείου καλό είναι να αντιμετωπίζεται με ενθουσιασμό από την οικογένεια και να ακολουθείται ένα διασκεδαστικό τελετουργικό αγοράς και προετοιμασίας των σχολικών ειδών.
• Καλό θα ήταν να συνοδέψετε το παιδί την πρώτη ημέρα στο σχολείο, για να του δώσετε θάρρος και να αισθάνεται άνετα. Μπορείτε να γνωρίσετε μαζί και άλλα παιδιά που ξεκινάνε στο ίδιο σχολείο, ώστε να έχει τουλάχιστον μερικά γνώριμα πρόσωπα τις πρώτες ημέρες στην τάξη.
• Βεβαιώστε το παιδί με λόγια και πράξεις για την επιστροφή του στο σπίτι. Δώστε ένα ζεστό φιλί και κάντε του μια μεγάλη αγκαλιά. Δείξτε του ότι είστε χαρούμενοι που έχει μεγαλώσει και πηγαίνει πια στο σχολείο.
• Μιλήστε στο παιδί για τις δικές σας εμπειρίες από το σχολείο, τις δικές σας εμπειρίες σαν μαθητής. Μπορείτε να ομολογήσετε πως την πρώτη ημέρα είχατε κι εσείς άγχος και φόβο για το καινούργιο, συναισθήματα που είναι φυσιολογικά.
• Περιγράψτε στο παιδί μια ρεαλιστική εικόνα της σχολικής καθημερινότητας που θα αντιμετωπίσει. Εξηγείστε πώς θα είναι τα θρανία μέσα στην τάξη, για το σεβασμό απέναντι στη δασκάλα του, για το διάλειμμα και τα παιχνίδια στο σχολείο.
• Τονίστε του τα θετικά στοιχεία, όπως τους καινούριους φίλους που θα γνωρίσει, τα πράγματα που θα μάθει (θα διαβάζει μόνο του τις αγαπημένες του ιστορίες), τα ομαδικά παιχνίδια, τις εκδρομές.

Η επιτυχία στη σχολική ζωή απαιτεί σταθερό και συγκεκριμένο πρόγραμμα: Το πρωινό ξύπνημα, οι ώρες μελέτης, ξεκούρασης-παιχνιδιού, τηλεόρασης-υπολογιστή και οπωσδήποτε ο ύπνος πρέπει να τηρούνται με αρκετή συνέπεια και αν χρειαστεί, αυστηρότητα.

Ακόμα ένα βασικό στοιχείο για την επιτυχή προσαρμογή είναι η καλλιέργεια μιας ζεστής και συνεργατικής σχέσης με τη/το δασκάλα/δάσκαλο: Η σχέση που θα δημιουργήσει το παιδί με την δασκάλα του είναι πρωταρχικής σημασίας για να έχει καλή προσαρμογή στο σχολείο. Για αυτό τηρείστε ουδέτερη στάση. Αν έχετε αντιρρήσεις με τακτικές της δασκάλας είναι προτιμότερο να συγκρατηθείτε και να τις συζητήσετε μαζί της, όταν δεν είναι μπροστά το παιδί. Επίσης, αν το παιδί κάνει παράπονα για την δασκάλα ή γενικότερα το σχολείο, ακούστε το προσεκτικά χωρίς να πάρετε θέση ή να δώσετε λύση.

Βοηθήστε το παιδί να γίνει αυτόνομο ως προς το σχολείο:
Ενθαρρύνετέ το να φτιάχνει μόνο του την τσάντα του, μάθετέ του να σημειώνει μόνο του τα καθήκοντά του. Αν ζητάει τη βοήθειά σας αναζητείστε μαζί του τρόπους που θα το βοηθήσουν να τα κάνει όλα αυτά μόνο του. Υπενθυμίστε ξανά και ξανά ότι στο σχολείο δεν πάει για να τα κάνει όλα τέλεια αλλά για να μάθει πράγματα που δεν ξέρει.

Καλή επιτυχία!!

Μαργαρίτα Τσίτση

Ψυχόγραμμα, Κέντρο Συμβουλευτικής-Ψυχολογικής Στήριξης

και Λογοθεραπείας Παιδιών και Ενηλίκων

Κλεάνθους 5, Περιοχή Ιπποκράτειο

www.margaritatsitsi.gr